Lần đầu tiên các nhà khoa học có một nghiên cứu mang tính đột phá chứng minh virus HIV không chỉ tồn tại dai dẳng và phát triển mạnh trong tế bào T thuộc hệ thống miễn dịch mà còn ở cả đại thực bào.
Trên thực tế, đại thực bào là những tế bào bạch cầu lớn, được tìm thấy trong gan, phổi, tủy xương và não của chúng ta. Các phương pháp điều trị HIV hiện tại chỉ tập trung nhắm đến tế bào T. Bởi vậy, phát hiện mới có thể giải thích lý do tại sao – bất chấp nhiều tiến bộ y học hiện đại – chúng ta chưa thể điều trị HIV một cách triệt để.
Nghiên cứu này được đăng trên tạp chí Nature Medicine.
“Các kết quả của nghiên cứu sẽ làm thay đổi mô hình của chúng ta hiện tại, vì nó đã chứng minh rằng không chỉ tế bào T, mà có cả tế bào khác cũng đóng vai trò như một hồ chứa virus HIV”, Tiến sĩ Jenna Honeycutt, tác giả chính của nghiên cứu đến từ Đại học North Carolina cho biết.
“Thực tế, các đại thực bào nhiễm HIV có thể tồn tại dai dẳng. Điều này có nghĩa là bất cứ phương pháp can thiệp nào, muốn điều trị tận gốc virus HIV, khả năng phải nhắm đến 2 loại tế bào khác nhau”.
Đã gần 4 thập kỷ, sau khi chúng ta phát hiện ra virus HIV là một nguồn gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch. Từ một căn bệnh chết người, HIV/AIDS a đã có thể được kiểm soát để trở thành một bệnh mạn tính.
Người bệnh nhiễm HIV có thể sử dụng thuốc để giảm nồng độ virus trong cơ thể xuống tới mức “không thể phát hiện” và không thể lây truyền bệnh. Chỉ có điều, loại thuốc sử dụng hàng ngày trong điều trị được gọi là ART này phải uống liên tục, cho đến tận những ngày cuối cùng của cuộc đời người bệnh.
Hiện tại, trong số 1,3 triệu người Mỹ có HIV, 30% bệnh nhân đã được điều trị để giảm nồng độ virus trong cơ thể xuống mức không thể phát hiện. Điều này có thể đạt được bằng cách uống thuốc ARV mỗi ngày.
Thuốc có tác dụng lên tế bào T và ngăn chặn sự phát triển của virus, tới khi nồng độ trong máu của chúng thấp đến nỗi xét nghiệm máu không thể phát hiện được. Người bệnh lúc này không thể truyền bệnh HIV sang cho người khác. Kết luận được khẳng định khi chưa hề có nghiên cứu nào xác nhận được trường hợp tồi tệ này xảy ra.
Virus HIV tồn tại trên các tế bào T, nhưng nó cũng có thể tồn tại tương tự trong đại thực bào
Để trả lời câu hỏi này, nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Honeycutt đã sử dụng những con chuột được nhân bản hóa và không chứa tế bào T. Cùng với J. Victor Garcia, một giáo sư miễn dịch học tại Đại học North Carolina, họ đã phát hiện ra thuốc ART cũng có tác dụng ngăn chặn virus HIV sao chép bên trong đại thực bào.
Tuy nhiên, chỉ cần điều trị ART bị gián đoạn, lập tức 1 phần 3 số con chuột phát triển lại một nồng độ virus cao. Điều này phù hợp với kết quả nghiên cứu trước đó, chỉ ra virus HIV có thể tồn tại dai dẳng bên trong các đại thực bào.
“Đây là báo cáo đầu tiên cho thấy mô đại thực bào có thể bị nhiễm [virus HIV] và chúng đáp ứng với điều trị ART”, tiến sĩ Honeycutt cho biết. Thế nhưng, việc đáp ứng này là không triệt để. Nhóm nghiên cứu phát hiện một tỷ lệ cao đại thực bào nhiễm bệnh bám trụ lại được cơ thể bất chấp điều trị.
Nghiên cứu năm 2016 từng chứng minh đại thực bào là một tác nhân hỗ trợ HIV tồn tại
Nếu muốn tiến đến một phương pháp điều trị dứt điểm căn bệnh thế kỷ, chúng ta phải để ý đến cả đại thực bào. Rõ ràng trong các con chuột không có tế bào T, HIV vẫn có thể tái phát bằng con đường đại thực bào. Điều này cho thấy điều trị HIV, nhắm mục tiêu chính vào tế bào T như hiện nay, vẫn để lại một lỗ hổng trong điều trị.
Bởi vậy, nếu chúng ta muốn tiến đến một phương pháp điều trị dứt điểm căn bệnh thế kỷ này, các đại thực bào cũng phải được quan tâm giống như tế bào T. Nghiên cứu trước đây cũng chỉ ra rằng đại thực bào có liên quan đến việc lây nhiễm HIV vào não.
Bước tiếp theo trong nghiên cứu, nhóm của tiến sĩ Honeycutt và giáo sư Garcia sẽ tìm hiểu cơ chế tồn tại của HIV trong đại thực bào. Điều gì quyết định đến sự bám trụ của chúng, bất chấp cả điều trị ART.
Tất cả những nỗ lực này đều trên đường, đưa chúng ta tới một phương pháp chữa trị tận gốc căn bệnh HIV/AIDS.
