Theo hãng tin Reuters, nhiều startup đang phát triển các kỹ thuật, từ thả chim đến xả khí ga để đốn hạ các phương tiện bay không người lái (UAV) được sử dụng để chở hàng cấm như thuốc phiện, súng hoặc để thả bom, gián điệp kẻ thù hay làm nhiễu không gian công cộng.
Sở dĩ cuộc chạy đua này xuất hiện vì tốc độ quản lý drone khá chậm chạp của các nhà chức trách trên thế giới trong khi tốc độ phát triển của drone nhanh chóng mặt. Hãng nghiên cứu thị trường Tractica báo cáo thị trường drone tiêu dùng dự kiến đạt giá trị 5 tỷ USD năm 2021. Giá bán trung bình của một drone tại Mỹ là hơn 500 USD với trang bị nhiều tính năng, từ camera HD đến GPS tích hợp.
Tại Úc, các cơ quan khác nhau quy định công nghệ drone và chống drone. Theo Cục An toàn hàng không dân sự, vai trò của họ chỉ giới hạn trong an toàn, không phải quyền riêng tư. Nhà chức trách nước này nới lỏng quy định drone vào tháng 9/2016, cho phép bất kỳ ai điều khiển drone trọng lượng tối đa 2kg mà không cần đào tạo, bảo hiểm, đăng ký hay giấy phép.
Mẫu drone của Bưu điện Úc có thể chuyển giao gói hàng nặng khoảng 1,2 kg. Nếu khổng kiểm soát cẩn thận, drone sẽ là trợ thủ đắc lực cho tội phạm. — Nguồn ảnh PCWorld
Với kiểu quản lý như vậy, hàng triệu người có thể điều khiển các thiết bị công nghệ cao này, trong đó có những kẻ buôn thuốc phiện, băng nhóm tội phạm. Drone đang được dùng để chở lậu điện thoại di động, ma túy, vũ khí vào nhà tù, trong một trường hợp còn kích động bạo loạn. Các nhóm vũ trang tại Iraq, Ukraine, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ dùng chúng để trinh sát hay như thiết bị nổ tự chế, theo Nic Jenzen-Jones, Giám đốc hãng tư vấn vũ khí Armanent.
Theo Reuters, một drone của quân đội Nhà nước hồi giáo IS đã giết 2 người thuộc lực lượng dân quân Kurd và làm bị thương 2 lính Pháp hồi tháng 10 gần Mosul, Iraq. Jenzen-Jones nhận định tình tình ngày một gia tăng và mối đe dọa còn vượt cả các khu vực tranh chấp.
Các startup trong cuộc chiến chống drone sai phép
Đương nhiên, khi chính phủ chưa có biện pháp hữu hiệu, các startup nhìn thấy cơ hội của mình khi phát triển các công nghệ bắn hạ hay vô hiệu hóa các drone không mong muốn. Mới đây, cảnh sát Hà Lan vừa mua một số chim săn mồi từ startup Guard From Above để ngăn cản những chiếc máy bay không người lái trên trời, theo CEO kiêm nhà sáng lập Sjoerd Hoogendoorn.
Hệ thống chống drone SkyDroner. — Nguồn ảnh PR
Các cách tiếp cận khác tập trung vào “giăng lưới” drone, thông qua một drone lớn hơn hay bằng súng bắn lưới và dù qua khí nén. Vài startup như DeDrone lại có cách xử lý nhẹ nhàng hơn khi kết hợp nhiều cảm biến – camera, acoustic, máy nhận sóng Wi-Fi và máy quét tần số vô tuyến (RF) – để theo dõi drone trong một số khu vực nhất định.
Tuy nhiên, các startup mới hơn lại muốn phá giao thức không dây radio được dùng để điều khiển hướng bay và tải trọng của drone nhằm chiếm quyền và chặn tính năng truyền video.
Startup TeleRadio Engineering dùng tín hiệu RF trong thiết bị SkyDroner để theo dõi và điều khiển drone, trong khi đó DroneVision lại khẳng định mình là người đầu tiên chặn trước tần số mà nhiều drone sử dụng. Nhà sáng lập Kason Shih cho biết thiết bị “chống drone” của anh chặn tín hiệu GPS và truyền video của drone, buộc nó phải quay về nơi xuất phát thông qua tính năng failsafe của drone.
Các startup cho biết khách hàng của họ rất đa dạng, từ cơ quan tình báo đến khách sạn. Chẳng hạn, DroneVision giúp cảnh sát đại phương hạ 40 drone bay quanh Taipe 101, một trong các tòa nhà cao nhất thế giới, “thỏi nam châm” thu hút nhiều người dùng drone mỗi ngày.
Tại Trung Đông, các khách sạn cao cấp đang đàm phán với ít nhất hai công ty về việc chặn drone chụp ảnh khách mời ngôi sao bên bể bơi hoặc trong phòng tắm. Ngay cả trong quân đội vốn có đủ năng lực để bắn hạ drone, họ cũng muốn có thiết bị mau lẹ hơn nhằm đối phó với các cuộc tấn công bằng thiết bị dạng này.
Ông Oleg Vornik, Giám đốc tài chính DroneShield, tin rằng thực trạng này sẽ thay đổi ngay khi chính phủ nhận ra các cơ sở hạ tầng quan trọng như sân bay cần được phòng thủ trước drone. Theo ông Vornik, hiện có khoảng 100 startup chống drone và công ty ông đang thảo luận với hơn một tá trong số này với mục tiêu thâu tóm các công ty tiềm năng.
Cục Hàng không liên bang Hoa Kỳ đang thử nghiệm nhiều công nghệ chống drone tại một số sân bay trong khi London sẽ tổ chức hai hội thảo đầu tiên trên thế giới về công nghệ này trong năm sau.
